Galerij

Zaterdag 3 september opent in Artishock de expositie ‘Terugblik’ van Nadjezjda van Ittersum. Hierin wordt duidelijk dat deze kunstenares de afgelopen zestig jaar meer heeft gemaakt dan de bekende keramische beelden van ‘pronte tsarina’s’. Tijdens de opening zien we een aantal 2016 09 NadjaVIandere, grotere beelden. De rest blijft ook na het weekend: een doos van Pandora vol kleur en vorm, humor en fantasie.

‘Pandora’s Box’ is ook de titel van een serie presentaties in plexiglas waaraan ze langere tijd heeft gewerkt. Nadjezjda vertelt: “De titel is ontleend aan de Griekse mythologie. Zeus stuurde Pandora naar de aarde met een doos die ze niet open mocht maken. Dat deed ze wel, met slechte gevolgen. Alles verdween, alleen de hoop bleef over. Zelf ben ik geboren in de hongerwinter. Mijn ouders hoopten dat de oorlog snel voorbij zou gaan en noemden mij Nadjezjda, dat be

tekent ‘hoop’. Dat vind ik wel weer een grappige link. Ik zie ook dat mensen blij worden als ze naar mijn werk kijken. Ik word er zelf ook blij van. Het is heel licht, letterlijk: ik gebruik geen zware materialen. Ja, die tsarina’s wegen wel wat. Ik maak ze nu ook kleiner, dat scheelt een hoop gesjouw.”

Nadjezjda begon al jong met tekenen en schilderen en volgde in de jaren ’60 de Koninklijke Academie van Beeldende Kunst in haar geboorteplaats Den Haag. Nadjezjda vertelt: “Eerder heb ik ook wel serieuze aquarellen gemaakt, maar die passen niet zo bij de rest. Mijn oudere abstracte schilderijen wel, maar het moet ook weer niet te vol worden. In Artishock heb ik ook veel etsen en zeefdrukken gemaakt. Het lijkt me wel leuk daar iets van op te hangen.”

2016 09 NadjaVI 2Haar woning is zelf ook een soort doos van Pandora: de kunst komt uit alle hoeken. Zoals dit werk in het atelier: een assemblage van een stoel, balletschoentjes en ornamenten van bewerkt papier: “Het is ook een beetje recycling art. Voor dit soort werk gebruik ik meestal oude tekeningen,” zegt Nadjezjda. “Alhoewel je het niet altijd ziet, gebruik ik vaak straatvondsten. Dat dateert uit de tijd dat ik van niets iets moest maken. Ik had geen rooie cent. Gelukkig heb ik veel fantasie. En ik wil het altijd uit mezelf laten komen – niet iets namaken wat ik bij iemand anders heb gezien. Daarnaast ben ik ook wel perfectionist.”

Nabokov en de tsarina’s

De ‘pronte tsarina’s’ waarmee Nadjezjda bekend is geworden zijn beelden die geïnspireerd zijn op haar familiegeschiedenis. Haar overgrootmoeder en andere familieleden waren Russische hofdames. In huis staat een foto van een vrouw in rijk tenue. “Dat was de zus van mijn overgrootmoeder. Die heette ook Nadjezjda, prinses Von Sayn-Wittgenstein. Ze is gekleed voor het bal - in een bojarenpak, bekleed met pareltjes. Van haar overgrootmoeder zelf heb heb ik geen foto’s, althans niet in een dergelijk tenue.

Mijn grootvader, Dmitri de Peterson, verhuisde als laatste consul van de tsaar vanuit Sint Petersburg naar Nederland. Door de Revolutie van 1917 kon hij niet meer terug en verviel het gezinsinkomen. Mijn grootmoeder ging toen jurken maken om te verkopen aan de rijkere Rotterdamse dames.”

Nadjezjda zoekt een boek: “Ik moet het hier nog ergens in huis hebben. Er staan foto’s in van een landgoed van die Russische familie. ‘Batova’ heette het landgoed, het was van mijn overgrootmoeder. Alle zussen kregen een landgoed, als een soort bruidsschat, denk ik. Mijn grootvader heeft ook op dat landgoed gewoond. De schrijver Vladimir Nabokov kwam er ook. Hij was namelijk een neef van mijn overgrootmoeder Nathalia, zij was ook een Nabokov. In zijn roman “Speak Memory” 2016 09 WerkNadjezdabeschrijft Vladimir het dagelijks leven van de familie heel beeldend.”

“Maar goed, op een dag werd ik gebeld door een man die ik helemaal niet kende. Die man had dat boek gevonden op een vlooienmarkt in Den Haag. Via een bureau voor genealogie is hij toen bij ons uitgekomen. Hij is het hier aan de deur komen brengen. Een beetje vreemde man, met zwarte handschoenen aan, die hij binnen ook niet uit deed. Later heeft hij zelfmoord gepleegd…Ik word gek van mezelf – het moet hier in huis zijn. Het origineel is naar het Nabokov Museum in Sint Petersburg gegaan. Naar aanleiding van dat boek heeft mijn vriend meteen contact gezocht en daar waren ze ook geïnteresseerd in mijn werk. Zodoende kon ik daar mijn Tsarina’s en de installatie “Family Tree" exposeren. Dat was in 2007. Ik werd daar met alle égards ontvangen. Nabokov is daar echt een held en ze vonden dat ik erg op hem leek. Ik ben zelfs op de Russische Nationale Televisie geweest.”

Terugblik opent zaterdag 3 september, 20:00u. Vanaf 20:30 JazzClub met Job Helmers Invites.

Zondag 4 september vanaf 14:30 is er ook muziek: Jazzsessie Plus, o.l.v. Antoinette van Nievelt. Ook dan is Nadjezjda aanwezig De toegang is gratis.

Kijk voor meer foto’s, filmpjes en achtergrond ook eens op www.nadjezjda.nl

De expositie is te zien tijdens activiteiten. Daarnaast is Artishock open op: woe- en vrijdagochtend van 10-12 uur, maan- en woensdagavond van 19.15-20.15 uur. Verder in overleg: 06 25586354.

Natuurlijk doet Artishock ook mee met het Atelierlint in het weekend van 17/18 september tussen 12:00 en 17:00u.

door Cees Paul